Geldern (D) rekeningen 1597-1598
transcriptie door: Rien van den Brand
niet gekontroleerd
geplaatst met toestemming van Rien van den Brand anno okt. 2013
Bron: rijksarchief Limburg
bestand: rekenkamer Roermond nr. 385
Rekeninge Gaderts van Aefferden, rentmeester van d’ fortificatie der
stadt Gelre.
Beginnend: 15 nov. 1597, eindigend 1 sept. 1598
Rekeninge Godertz van Aefferden, Rentmr. der stadt ende voechdye van Gelre van t’emploij van alsulck drye duysent ponden als hij by
ordonn. van myne mogende heeren van financen ende myne heeren van den rekeninen in Gelrelandt ontfangen ende wederomme
uuytgegeven heeft tot fortificatie der voors.stadt Gelre ende is dese rekening gestelt in ponden van XL groot vlams ofte XX schillingen ’t
pondt den schillinck van XII denier. Beginnende dese reeckening den XV November 1597 ende eyndende den 1e september 1598
Voor ’t Hoff
Ontfanck totte fortificatie der Stadt Gelre
Alsoe syne Extie ende myn heeren van sinen hadden geordonneert drije duysent pond aen desen voors. Rendant Godert van Aefferden
betaelt toe werden omme in dese sorgelycke tyden als naer et verliess der steden Rynberck, Moers ende alle andere Co. Mats. Steden
ende sterckten an ghoen sydt Rhyns, die stadt Gelre daermede soe veul mogelyk te fortificiren tegen der vianden overvallen ofte surpriesen
ende die gemutineerde soldaten niet wolden gestaden dat een ingenic aldaer commen soude, heeft myn genadiger heer Stadtholder Graeff
Herman van dem Bergh nu goet gevonden den rendant te ordonneeren om dese fortificatie te doen doen ende betaelen: Ierstlyck geduirende
die mutinatie nae de resolutie ende ordonn. van den commissaris Johan die Villegas ende nae die mutinatie nae die ordonn. van den
gouverneur tot Gelre Capitein Lambert de Croissille blyckende by zyne respective ordonn. hier overgenomen d’eene van Xie Februarij ende
dandere van den IIIIe maij beyde 1598, waer nae die Rendant sich gehoorsamen heeft gereguleert blyckende bij dese hier bygefuechte
attestatien van den voors. Commissaris ende gouverneur van den Ve maij ende IIIIe octobris beide 1598 woe wel den rendant deses lastes
van de fortificatie lyever hadde ontslagen gewest synen O… biddende eenen andere daer toe te committeeren. Ende heeft voer t’erst
ontfangen by ordonn. van mijne heeren van de rekeningen van Johan van Wees, pachter van Co. Mat. Tollen van Bemmel (?) iij penn. naert
placcaerts vermogens syner quitancen aen den voors. Weese mette ordonnencen overgelevert te somme van 900 pond
Noch ontfangen van Johan van Rymsdyeck pachter van Co. Mats tol van Oijen ende Middelaer by ordonnantie van myn heeren van de
rekening ende deses rendants quitancen den voors. Rymsdyck naer ’t placcaert 600 pond
Uitgeven daer entegens
Myn genadiger heer Stadtholr Graeff Herman van den Bergh heeft den Rendant geordonneert dese voors. Fortificatie te doen ende te
betaelen daer naer als die Commissaris Villegas hem ordonneren soude die welcke doen ter tyt van den gemutineerde soldaeten occk
bynnen Gelre mit den rendant gevangen was want dieselve soldaten gheen syns wolden tolaeten dat enich ingeiner (?) aldair bynnen Gelre
soude commen om dese fortificatie t ordonneren, soe heeft die rendant voer t erst des voors. Commissaris ordonneert hier inne gevolcht
vermogen syner hyer bygefouchte te attestaen van Xe maij Anno 1598. Ende nae die mutinatie hefft die rendant vermogen andere syner O
ordonn van IIIIe maij voors. In dese fortificatie gefolcht die dispositie ende ordonn. van den gouvern. Der voors. Stadt Gelre Capt. Lambert
de Croissille oeck blyckende by syne bygefouchte attestatien van den IIIIe octobris Anno 1598.
Ende heeft t erste Mr. Gerrit van Stralen den Timmerman betaelt van dat hy gearbeyt heeft soe om holt te beslaen soe tot een nye staket
langs die Niersse op de hoechsorgh als tot die hoegebrugge en ’t wachthuys op der Borcht mitsgaders het alde staket tussen den rondertorn
ende kuecken te versetten toesamen XXVII daech 1 schoeff s (rustpauze) daechs ende LVI dach s daechs XIII stuiver
Noch gearbeit om piloten (=lange palen) verdich te maecken ende aen den wal ende rondeel aen der Issumer paerten in te stoeten
(=inslaan) XXXII daech 1 schouff sdaechs XV stuiver
Noch gearbeyt om op de voors. Plaetzen ende aen den wal bij der moelen piloten te stoeten ende den transt oft overganck langs der
mouren nae die syde van den bruil te maecken daer geenen wal en is LXIII daech 1 schoeff sdaechs, woe voors. Als sommerdagen zijnde
128 pond 2 schilling 9 stuiver
Meyster Gerrit voors. Heft zijn heij (heipaal) ende ander groff touw gebroickt om dese piloten in te stoeten XVIII dach, sdaechs XIII stuiver
12 pond 6 schilling
Des voors. Timmermans knechten d’een tyt vier ende die ander tyt drij hebben aen den voors. Fortificatie gearbeyt tot een persoen
gereeckent CXXII dach, sdaechs XII stuiver ende III C XXVIII (328) dagen, sdaechs XIIII stuiver, als sommerdagen zijnde 302 pond 10 stuiver
Thys Wygels ende Rut Troesten holtsnyders hebben gearbeyt om ribben ende plancken te snyden soe tot het bedde vant groff geschut
aen die Issumer paert. als tot schouff karkens ende een brugge sampt piloten woe oeck tot het voors. Nye staket ende transs langs der
mouren, daer geen wal is XIII daeg 1 schoeff sdaechs, XIIII stuiver. Ende CXX (120) daeg III schioeff ider sdaechs XIIII st. is als sommerdagen
sijnde beloopende tsamen: 184 pond 19 stuiver
Thys Wychels voors. Heft noch mit Derrick Sleuss des timmermans knecht holt gesneden VIII dach, sdaechs XIIII stuiver is beloepende
voor Thyssen alleen (Soe Derrick Sleussen loon hierbovens onder des timmermans knechten arbeyt betaelt is) 5 pond en 19 stuiver
Hans ende Henrick Mullers holtsnyders hebben oeck holt gesneden totte fortificatie ende allerhande behoeften als voors. Ider XXIX dagen,
III schoeff sdaechs XII stuiver ende 129 daegh II schoeff sdaechs (als sommerdagen zynde) XIIII stuiver 216 pond 6 stuiver
Hanss Horts ende Henrick van Berck hebben oeck tot die fortificatien holt gesneden XVI daege III schoeff 11 pond.
Claess Janssen, Jacop Muisers ende Joerien Aelberts hebben gearbeyt om die alde wallen aff to breken ende die nieuwe wederom te
maecken soe op ter borcht als die hoeghsorge ende oeck in die seyde eenige russen te steken toe samen II c XV daeg I schoeff sdaechs X
stuiver 107 pond 12 schilling 6 stuiver
Alzoe desen voors. Arbeyt wegen des perijckels metter haest moist opgemaeckt zijn heft men sommige arbeijders moeten hueren om
beistens wylle, die welcke aen de voors. Wallen ende borstweren gearbeyt hebben tot eenen persoen gereeckent XVI dach, sdaechs 9
stuiver ende LXVI (66) daech III schoeff sdaechs X stuiver 40 pond 7 stuivers
Claess Janssen voors. Heeft noch gearbeyt aen de wallen by der Issumer end Gelresche paerten als oeck dat rondeel aen Issumerpaert
sampt den Walnenent (?) rondeel ende den wal tegen die moelen XLIIII daech III schoeff sdaechs X st. 77 pond 7 schill. 6 st.
Sommige arbeyders betaelt die aen de voors. Fortificatie oock geholpen hebben soe mitten schuppen te graven als die corden van der
heyden (=heiblok) te trecken ende etlicke faschyden te houwen. Jacop Muisers XXVIII daegh. Thys Posten IIIIJ daech (4,5 dag), Jacop
Helling IIIIJ dach, Hendrick Keenen IIIIJ dach, Peeter de Conte IIIIJ dach, Ceaer een soldaet XVI dach, Bartolomeus oock een soldaet XXIIII
dach, Peter Smitz 1 dach. Jurien Aelbertz IIJ dach, Kerst Brouns IIIIJ dach ende Willem een dachuirer II daegh maecken tesamen CIIIIJ
dach (104,5), sdaechs IX 47 pond 6 st.
Jacob Muisers ende Goessen Aldekercken betaelt van dat hij aen de voors. Wallen oeck gearbeijt hebben CXXVII daegen, sdaechs IX
57 pond 3 st.
Hendrick Kellers ende syne twee mithulpers hebben oeck gesteken tot den voors.arbeyt XII M (12.000) russ oft soyen, ’t duysent 1 pond
10 st.. Noch hebben sy in dachuyren russ gesteken tot een persoen gerekent CLII (152) dagen, sdaechs 10 st. belopet toe samen 94 pond.
Mathys Fuisten Burger tot Venloe heeft gelevert soe tot het voors. Staket ende schouffkarkens als bedden voert geschut bij Issemer
paert ende op de borcht. Ende die hoechbrugge aldaer sampt den transs langs die mour daer geen wal en is VI c (600) heel lastnegel,
thondert 1 pond XII st., 1 M (1.000) halff lastnegel thondert 16 st., 3 M (3.000) halff lastnegel, thondert 16 st., V m VI c (5600) soldernegel,
thondert 7 st., II M II C (2.200) sponnegel thondert 3,5 st., ende 500 kleyn negel voer 8 st III aert (=ort), compt te saemen mit 1 pond 16
schill. 6 st. van oncosten ende vracht:73 pond 17 schill 3 st.
Thijs Fuisten voors. Heeft gelevert 160 isere spillen daer de rader van den schorff karkens om loepen wegende met die spleet negel
ende Claeffkens 197 pont , iser pont 2 st.. Noch heeft hy gesandt tot die voors. Schorffkarkens 200 isere pletgens, daer die spillen
doorgaen het stuck 6 st. end negen hondert negelkens om dieselve aen te negelen, dat honert ½ st.. Noch 150 bentgens om die badems
vast te maecken und 200 ringh om die asse, dat paer soe bentgens als ringkens voer 1 st. … ende derthien mentgens om erde daer mit
te draegen, t stuck 2 st….. en beloepende toezamen ………. vracht ende oncosten 97 pond 10 schill 9 st.
Jan Daems groff smit heeft oeck gelevert tot de fortificatie 50 lasnagel ad 1 pond ……..halff lastnegel …….halff lastnegel………
schipnegel……….soldernegel………….sponnegel ………..picken …..houweelen, om daermit die herde eerde te houwen, t stuck 18 st.
ende 12 isere spillen om in schorff karskens te gebroicken.